NASA’dan bilim insanları, ilk kez Plüton ve dış Güneş Sistemi’ndeki diğer küçük ve buzlu gök cisimlerinin yapısını gözlemledi.
“Neptün ötesi” cisimler diye bilinen bu yapıların yüzeyinde su, metan ve karbondioksit gibi, Dünya yüzeyinde gaz veya sıvı halde bulunan donmuş moleküllerin baskın olduğunu bulmayı bekliyorlardı. Güneş ve Güneş Sistemi’nden gelen radyasyonun bu kimyasal yapıyı değiştirerek metanol ve etan gibi, yeni ve daha karmaşık hidrokarbon moleküller yarattığını düşünüyorlardı.
NASA çarşamba günü paylaştığı blog yazısında James Webb Uzay Teleskobu’nun Yakın Kızılötesi Spektrograf (NIRSpec) cihazından elde edilen yeni verilerin, “bunu beklenmedik şekillerde ve benzeri görülmemiş ayrıntılarla doğruladığını” açıkladı.
Independent Türkçe’nin aktardığı araştırmanın bulguları hakemli dergi Nature Astronomy’de yayınlandı.
Araştırmacılar, Webb teleskobundaki 4 bilim cihazından biri olan NIRSpec’ten elde edilen verileri kullanarak bu sonuçlara ulaştı.
Spektrograflar bir cisimden gelen ışığı spektruma dağıtıyor: Bir tablo veya grafikte, bir dizi enerji üzerinden yayılan ışığın yoğunluğu görülüyor. Bu tabloyu analiz ederek bir cismin sıcaklığı, kütlesi ve kimyasal bileşimi ortaya çıkarılabiliyor.
Bilim insanları, yakın kızılötesi ışık dalga boylarını algılayan ve aynı anda 100’den fazla cismi gözlemleyebilen NIRSpec’ten elde edilen verilerle, 75’ten fazla Neptün ötesi cismi inceledi.
Cisimlerin boyutları, çapının kilometre uzunluğu 10’larla ifade edilenlerden, yaklaşık 2 bin 500 kilometre çaplı cüce gezegenlere kadar değişiyor. Bu nesneler Neptün’ünkine benzer ya da ondan daha büyük yörüngelerde hareket ediyor. NASA, bu cisimlerin izlediği yolların, Güneş Sistemi’nin erken oluşum döneminde buz devleri Uranüs ve Neptün’ün göçünü yansıttığını belirtiyor.
GÜNEŞ’E DAHA YAKIN BİR MESAFEDEYKEN OLUŞTU
Yaklaşık 60 Neptün ötesi cisimden elde edilen veriler, incelenen spektrumlara özgü üç “spektral sınıfın” belirlenmesini sağladı. Spektral sınıflar, gökbilimcilerin ışık spektrumlarına ve sıcaklıklarına göre yıldızları kategorize etme şeklini ifade ediyor. Bu üç kategori renk ve şekil açısından birbirinden farklı. Özellikle biri, su, karbondioksit buzu ve silikat bakımından zengin toz içeren moleküller tarafından üretiliyor.
Uzay ajansı, kase şeklindekilerin Güneş’e daha yakın bir mesafede oluştuğunu ve daha yüksek sıcaklıklara maruz kaldığını ifade ediyor.
Veriler, bir grup uluslararası araştırmacıdan oluşan DiSCo-TNOs programından elde edildi. Araştırmacılar gelecekte, bu cisimlerden ve uydularından birkaçının görüntüleme ve spektroskopisi üzerinde çalışacak.