ÇEVRE ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri 2020’nin ilk gününde daha önce tartışma konusu olan termik santralları denetime çıktı. Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak Çatalağzı termik santralleri tamamen, Manisa Soma Termik Santralı ise kısmi olarak kapatıldı. Bursa Orhaneli, Muğla Yatağan, Kahramanmaraş Afşin B ve Ankara Çayırhan termik santrallarına ise geçici faaliyet belgesi verildi. Bu süreçte Muğla Kemerköy, Muğla Yeniköy ve Çanakkale 18 Mart Çan Termik Santralları çevre mevzuatı kapsamında gerekenleri yerine getirdiği için çevre iznini aldı. Türkiye’nin çeşitli illerindeki yaklaşık 15 termik santrale baca filtresi takılmasını 2.5 yıl daha erteleyen kanun teklifi, AK Parti ve MHP’lilerin oylarıyla kabul edilmiş ardından çevrecilerin de büyük tepki gösterdiği kanun teklifi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından geçen yıl aralık ayının başında veto edilmiş ve santrallara 1 Ocak tarihine kadar çevre mevzuatına uyum konusunda süre verilmişti.
SOMA’YA KIŞ AYARI
İçinde her birinde 1 buhar türbini jeneratörü, 1 kazan, 1 kondeser, 1 soğutma kulesi olan ve 165 megavatt gücünde 6 ünitesi bulunan Soma Termik Santralı’nın hava kirliliğine neden olduğunu söyleyen yöre halkı, kararın veto edilmesini sevinçle karşıladı. Vatandaşlar, 2 ünitesi 1 bacaya bağlı olan santralın bacalarına filtre takılması halinde ilçede sağlık sorunlarının azalacağını kaydettiler. Yetkililer de termik santraldaki 3 bacaya filtre takılması için 1 ay süre verdi. Süre 1 Ocak’ta doldu ancak bacalara filtre takılmadı. Bunun üzerine ekipler, önceki gün gece yarısı harekete geçti. Yetkililer, yeni yılın ilk dakikalarında polis ekipleri eşliğinde gittikleri Soma Termik Santralı’nı kısmen mühürleyerek faaliyeti durdurdu. Aynı zamanda ilçedeki 12 bin konutu ısıtan santrala ait 4 ünitede ise çalışmalar kış boyunca devam edecek.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın talimatıyla, Zonguldak’ın Kilimli ilçesine bağlı Çatalağzı beldesinde faaliyet gösteren Çatalağzı Termik Elektrik Santralı’nda de (ÇATES) üretim, bacalara filtre takılmaması nedeniyle durduruldu. Termik santral mühürlendi. Kilimli ilçesine bağlı Çatalağzı beldesinde, 1946 yılında faaliyete geçen ve 2014’te özelleştirme sonucu Elsan Enerji’ye satılan, 2 üniteden oluşan 300 megavat gücündeki Çatalağzı Termik Santralı’nın bacalarında filtre bulunmuyor. Kütahya’nın Seyitömer ile Tavşanlı ilçelerinde bulunan termik santralları, verilen sürede bacalara filtre takılmadığı gerekçesiyle önceki gün sabah saatlerinde jandarma ekiplerince mühürlendi. İki santraldaki üretim durduruldu. Kütahya’da bulunan 2 termik santralın bacalarına filtre takmaması nedeniyle ‘Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği´ kapsamında geçici faaliyet belgesini yeniden alması gerektiği belirtildi.
AFŞİN DE DURDU
Kahramanmaraş Afşin-Elbistan A Termik Santralı’nın çalışmaları insan ve çevre sağlığının korunmasıyla amacıyla durduruldu. Kahramanmaraş Valiliği’nden yapılan açıklamada, “Vatandaşlarımızın sağlığının ve çevrenin korunması amacıyla kamu birimlerimiz her türlü tedbiri almaktadır. Bu çerçevede, Afşin-Elbistan Elektrik Üretim AŞ’nin çalışmaları ‘geçici faaliyet belgesi’ alıncaya kadar durdurulmuştur. Bu süreçte ilgili kamu kurum ve kuruluşlarımız çevre standartlarını sağlayarak üretim ve istihdamın devamı için gerekli çalışmaları sürdürmektedir” denildi. Sivas’ın Kangal ilçesinde linyit kaynaklarının elektrik üretiminde değerlendirilmesi amacıyla kurulan termik santral, filtresiz olduğu gerekçesi ile mühürlendi.
TEKRAR FAALİYETE GEÇEMEZLER
ÇEVRE ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ve Enerji ve Tabii Kaynak Bakanı Fatih Dönmez dün ortak bir basın açıklaması yaparak sürecin ayrıntılarını paylaştı. Çevre Kanunu gereği 5 termik santralın tamamen, 1 termik santralın ise kısmi olarak kapatılmasına karar verildiğini açıklayan Bakan Kurum, şu ifadeleri kullandı: “İncelenen 7 termik santraldan 4’üne geçici faaliyet belgesi verildi, 3 santral ise gerekli çevre izinlerini aldı. Soma Termik Santralı’nın 4 ünitesinin çalışmasına kış sezonu boyunca müsaade edilecek. Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak Çatalağzı termik santralları tamamen, Manisa Soma Termik Santralı ise kısmi olarak kapatılmıştır. Kapatılan termik santralların yönetimleri, gerekli çevresel yatırımları tamamlamadıkları sürece faaliyete geçmelerine izin verilmeyecek.”
100 MİLYON DOLARLIK YATIRIM GEREKİYOR
KAPATILAN termik santralların 1.800 megavatlık kapasiteye sahip olduğunu açıklayan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez , “Kapatılan santralların üretimini karşılayacak tedbirleri aldık. Üretimde bir sıkıntı yaşanmayacak. Devlet olarak çevre uyumu konusunda tesislerin gecikmelerine şahit olursak inisiyatif almaktan çekinmeyeceğiz. Burada santralların ortalama 100 milyon dolarlık çevreye uyum yükümlülüğü söz konusu. Sadece baca gazı değil onarım izleme üniteleri yapılması, kül atıklarının depolanması gibi birçok husus var” ifadelerini kullandı.
Mühürlenenler
Afşin Elbistan-A
Tunçbilek
Seyitömer
Çatalağzı
Kangal
Soma (Kısmen)
Geçici faaliyet izni alanlar
Orhaneli
Yatağan
Çayırhan
Afşin-B
Çevre izni alanlar
Kemerköy
Yeniköy
Çanakkale 18 Mart Çan