Türkiye’nin çimento üretimi, 2023’te 81,5 milyon tona yükseldi. İç talep yüzde 19,5 artışla 65 milyon tona ulaşırken, dış satışları yüzde 28 düşüşle 19,7 milyon tona geriledi.
Bu yıl benzer rakamları yakalamaya çalışan sektör, maliyetlerle de mücadele ediyor. TÜRKÇİMENTO Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Yücelik ve TÜRKÇİMENTO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Adil Sani Konukoğlu’nun katıldığı toplantıda, sektörün durumu ve ihracat rakamları paylaşıldı.
TÜRKÇİMENTO Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Yücelik, Türk çimento sektörünün, Avrupa’nın lideri, dünyanın 5’inci büyük üreticisi olduğuna işaret ederek, 2023 yılsonu rakamlarına ilişkin şu bilgileri verdi: “Değer bazında yüzde 18’lik düşüşle 1 milyar 265 milyon dolar dış satışa ulaşıldı. Bu verilerle Türkiye’nin, 2023 yılında ton ve değer bazında tekrardan dünyanın ikincisi olduğunu söyleyebiliriz.
Yine, 2023 yılında toplam ciro ise iç satışlar ve dolar kurundaki artışla 4,7 milyar dolar oldu. 2024 yılında, iç satışların geçen yıla benzer rakamlarla gerçekleşerek, bu yılın daha durağan geçmesini bekliyoruz. İhracata bakacak olursak, 2023’e benzer bir tabloyla karşılaşacağımız ve aynı seviyede yılı tamamlayacağımız kanaatindeyiz. Öte yandan, İran, Irak, Yemen ve yakın coğrafyamızda cereyan eden çatışmalara baktığımızda, yeni bir bölgesel türbülansa da hazırlıklı olmamız gerektiğinin farkındayız.”
Sıfırdan fabrikaya 300 milyon dolar gerekiyor
Toplantıda gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Fatih Yücelik, Rekabet Kurumu’nun sektördeki firmalara yönelik soruşmaları üzerine yönelik bir soru üzerine, inşatta ilk akla gelenin çimento olduğunu, halbuki çimentonun, inşaat maliyetindeki payının yüzde 3 ile 5 arasında olduğuna dikkat çekti.
Yücelik, şöyle devam etti: “100 metrekarelik bir daire düşünelim, bunun için 70 metrekare beton döktüğünüzde, bunun 140 bin TL maliyeti var. Bunun üçte biri, yani 50 bin TL’si çimento. Bir konut fiyatı olan 5 milyonda 50 bin TL’den bahsediyoruz.
Çimento, sanayi olarak çok büyük olduğundan daha fazla konuşuluyor.” Sıfırdan bir çimento fabrikası kurma maliyetinin yaklaşık 300 milyon dolardan başladığını, bununla da kalmayıp her yıl 12-13 milyon dolar revizyona yatırım yapmak gerektiğine işaret eden Fatih Yücelik, sektörün önemine dikkat çekti.
Sudan ucuz bir ürün
TÜRKÇİMENTO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Adil Sani Konukoğlu da çimento sektöründeki maliyetlere dikkat çekerek, “Biz, ağırlığı nakliyeye dayanan, taşıması çok pahalı, ancak çok ucuz olan bir ürün satıyoruz. Bir ton çimento 2 bin 100 lira. Yani kilosu, 2 lira 10 kuruş.
Şu anda bir su 10 lira. Sudan ucuz bir ürünü alıyorsunuz, kamyona koyuyorsunuz 300 kilometre yol için ton başına 300-400 lira nakliye ödüyorsunuz. İnşaat deyince akla çimento geliyor, çünkü işin temeliyiz, bağlayıcısıyız. Ülkemize, 120 milyon ton üretim ve döviz kazandırıyoruz” diye konuştu.
Konut fiyatlarındaki artışa değinen Konukoğlu, şu örneği verdi: “2023 yılı başında, bir evin satış fiyatı ne kadardı? Şimdi ne kadar? Şubat 2023’de, çimento fiyatı 1.550 liraydı, bugün 2 bin 100 lira. Artışı siz hesaplayın. Çimento fiyatındaki artış, enflasyonun da emlak fiyatlarındaki artışın da çok çok altında kaldı.”
“Kur artışı bizi öldürüyor”
Döviz kurundaki artışın maliyetleri nasıl etkilediğine yönelik bir başka soru üzerine Konukoğlu, şöyle devam etti: “Resmen bizi öldürüyor.
Döviz bir lira arttıysa, ekstra yaklaşık 70 kuruş etkiliyor” yanıtını verdi. Artan maliyetlere katlanmanın zor olduğunu, ancak maliyete katlanarak üretim yapmaya devam ettiğini vurgulayan Konukoğlu, “Fiyatları artırmamak için çok direndik, hala da devam ediyoruz.
Ancak artık dayanacak gücümüz kalmadı. Depremden önce kendi bölgemde, tonunu 80 liradan aldığım agrega şimdi 350 liraya çıktı. Bu maliyetler otomatikman zam olarak yansıyor, yansıtmak zorundasınız. Dünyada en ucuz çimento Türkiye’de. Tonu 120 doların altında çimentoyu dünyada zor görürsünüz.”
Eleman sıkıntısı sürüyor
Deprem bölgesinde ise konut yapımının devam ettiğin, ancak ekim ayında bir yavaşlama olduğunu, bunun da işçi bulmak sıkıntısından kaynaklandığına dikkat çeken Konukoğlu, iyi bir teknikerin, bir mühendisten yüzde 50-60 daha fazla maaş aldığını söyledi. Konukoğlu, şöyle devam etti: “İnşaatta işçi çalıştırmaya eleman bulmakta zorlanıyor herkes. Bir mühendis neredeyse bir operatörden daha az maaş alıyor.” Deprem konusuna da değinen Konukoğlu, Türkiye’de bir çok konutun, bir an önce elden geçirilmesi, yıkılıp yeniden yapılması gerektiğini söyledi.
Alternatif yakıtla tüketim
Sektörde sürdürülebilirliğin önemine vuru yapan Fatih Yücelik, “Hesaplarımıza göre, 2023’te 2 milyon ton atık kullanarak, enerji ihtiyacımızın yaklaşık yüzde 15’ini alternatif yakıttan elde ettik. 2023’te 5,8 milyon ton alternatif hammadde kullandık. Karbon emisyonu azaltımı için alternatif yakıt ve hammadde kullanımı kadar, enerji verimliliği odaklı üretim yapmak da önemli. 17 fabrikada kurulu, 26 hatta toplam 154,5 megavat gücünde enerji üretiliyor.
Bu rakam yaklaşık 618 bin hanenin günlük elektrik tüketimine karşılık geliyor, yani yaklaşık 2,5 milyon kişinin günlük elektrik tüketimine eş değer bir seviyeden bahsediyoruz. Tüm fabrikalar devreye girerse, 300 megavat ek enerji gelir. Ancak bu pahalı bir yatırım. Finansman gerekli. Bunun için de 10-15 milyon dolar gerekir. Türk çimento sektörü olarak, ülkemizin 2053 net sıfır hedefiyle, Türkiye’nin yeşil kalkınma devrimini destekliyoruz” diye konuştu.