Emre ERGÜL
İngiliz Economist dergisinin araştırma ve analiz merkezi The Economist Intelligence (EUI), 2024 ekonomi öngörünümünü yeniledi. Londra, New York, Hong Kong, Dubai ve Gurugram’daki (Hindistan) merkezlerinden gelen verileri derleyen EUI, yeni raporunu 4 Mart’ta yayınladı.
The Economist Intelligence, raporun girişindeki “Küresel ekonomik tahminleri” bölümünü şu cümle ile açıyor: “2024 yılı için küresel reel GSYİH büyüme tahminimizi yüzde 2.3’ten yüzde 2.4’e yükselttik.
Bu, 2024’teki büyümenin, 2023’teki tahmini yüzde 2.5 seviyesinden temelde değişmeyeceği anlamına geliyor.” “Büyüme, tarihsel standartlara göre sakin kalsa da, istikrar, yüksek faiz oranları ve jeopolitik gerilimler göz önüne alındığında, küresel ekonominin dayanıklılığını gösteriyor” diye devam edilen raporda şu veriler sıralanıyor:
-Küresel büyümedeki değişim, ABD GSYİH büyüme tahminimizin daha da yükseltilmesinin ardından geldi; bu tahmin şu anda yüzde 1.8’e yükseldi (önceki yüzde 1.3’ten yukarı).
En son ABD verileri dayanıklılığın devam ettiğine işaret ediyor.
-ABD’nin bu yükseltmesi, Çin’in büyüme tahmininin yüzde 4.9’dan yüzde 4.7’ye düşüşünü fazlasıyla telafi etti. Çin’in notunun düşürülmesi, sıkıntılı geliştiricilere sağlanan destekteki gecikmeler nedeniyle tüketim ve gayrimenkulle ilgili faaliyetler için daha zayıf bir görünümü yansıtıyor.
-Küresel para politikası tahminlerimizde önceki aya göre büyük oranda değişiklik yok ancak Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) negatif faiz politikasından çıkacağı tarihi bu yılın ikinci çeyreğine ileri aldık. BOJ’un 2025’in başlarında hafif de olsa pozitif bir orana geçmesi bekleniyor.
Bunlar kademeli değişiklikler olmasına rağmen, diğer piyasalarda borçlanma koşullarını sıkılaştıracak Japon sermayesinin yeniden desteklenmesini teşvik etmek için yine de yeterli olacak. EUI’ye göre, küresel büyüme 2024’te güçlü olmayacak ancak durgunluktan kaçınılacak: “Nispeten yüksek faiz oranları küresel ekonomik aktiviteyi kısıtlayacak, ancak dünya ekonomisini resesyona sürükleyebilecek sistemik borç sıkıntılarına dair hiçbir gösterge yok.”
Para politikası sıkılaştırmasının ABD ekonomisi üzerindeki etkisinin, güçlü işgücü piyasasının da yardımıyla beklenenden daha az olduğunu belirten Economist analistleri, “2024 için reel GSYİH büyüme tahminimizi (önceki yüzde 1.3’ten) yüzde 1.8’e revize ettik. Avrupa’daki ivme, 2024’te zayıf kalacak ancak resesyondan kaçınılacak, Çin’deki ılımlı teşvik ise ekonomisinde bir miktar ivme yaratacak” diyor.
Yükselen piyasaların genellikle yılın ikinci yarısında daha gevşek küresel parasal ortamlara doğru beklenen değişimden ve küresel ticaretteki toparlanmadan yararlanacağına dikkat çekilen rapor şöyle devam ediyor: “Küresel ekonomik büyümenin 2024 yılında (piyasa döviz kurlarına göre) yüzde 2.4 olacağını tahmin ediyoruz. Bu, 2023’teki tahmini yüzde 2.5 seviyesinden neredeyse hiç değişmedi.
Görünüm, parasal genişleme ve genişlemenin yardımıyla 2025-28’de iyileşiyor (yıllık büyümenin ortalama yüzde 2.7 olmasını bekliyoruz). Teknolojiye ve enerji dönüşümüne yatırım yapılmasına rağmen büyüme hâlâ mevcut standartların altında kalacak. Küresel büyüme 2010’larda yılda ortalama yüzde 3 düzeyindeydi.”
Artan jeopolitik rekabet büyüme potansiyeline baskı yapacak
The Economist Intelligence’a göre, 7 Ekim 2023’te başlayan İsrail-Hamas savaşı, rekabetin yoğunlaştığı ve çatışmaların sıklaştığı küresel jeopolitik ortama karmaşıklık katan en büyük konu… “Rusya’nın Ukrayna işgali ve ABD-Çin rekabetinin de körüklediği jeopolitik gerilimlerin, dünya ekonomisinde daha fazla parçalanmaya ve bölgeselleşmeye yol açarak büyüme potansiyelini aşağı çekeceğine inanıyoruz” diyen Economist analistleri, ABD dış politikasının yönüne ilişkin artan belirsizliği de bir soru işareti olarak görüyor: “Yaptırımlar ve yeni endüstriyel teşviklerin sağlanması da dahil olmak üzere hükümet politikası, firmaları daha verimsiz tedarik zincirleri benimsemeye itecek ve aynı zamanda küresel ticari gerilimleri artıracak. Asya, Avrupa ve Ortadoğu’daki mevcut çatışmaların tırmanması, küresel bakış açımızı alt üst edebilir.”
Gıda fiyatlarındaki “olası” artışa dikkat çekildi
Rapora imza atanlar, enflasyondaki düşüşün bu yıl devam edeceğini tahmin ederken, yukarı yönlü risklerin de sürdüğüne dikkat çekiyor: “Pandemi sonrası arzın normalleşmesi ve talep büyümesinin yavaşlaması, çoğu pazarda tüketici fiyat enflasyonunu düşürecek (2024’te gelişmiş ekonomilerde ortalama yüzde 2.4 olacağını tahmin ediyoruz). Ancak son yıllardaki hızlı fiyat artışları geri alınmayacak.
Ayrıca yukarı yönlü riskler de enflasyon görünümümüz üzerinde baskı oluşturmaya devam ediyor.” Kızıldeniz’de ticaretin aksaması sonucu küresel nakliye maliyetleri arttığının altını çizen uzmanlar iki uyarıda bulunuyor: “İsrail-Hamas savaşı petrol arzını kesintiye uğratmaya başlarsa hidrokarbon fiyatları üzerindeki etkisi de önemli olacaktır. Öngörülemeyen iklim koşullarının tarım üretimi üzerindeki beklenenden daha güçlü etkileri, özellikle gelişmekte olan ekonomilerde gıda fiyatlarını artıracaktır.”
“Parasal sıkılaştırma bitti ama gevşemede temkinli olunacak”
The Economist uzmanları, Amerika Merkez Bankası (Fed) ile Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) politika faizi artışlarını tamamladığını varsayıyor: “Enflasyon beklentilerini tam olarak sabitleme arzusu, her iki kurumun da faiz oranlarının düşürülmesi konusunda muhtemelen piyasaların beklediğinden daha geç hareket edeceği anlamına geliyor. Haziran ayında gevşemenin başlayacağını ve daha sonra oldukça kademeli olarak ilerleyeceğini tahmin ediyoruz. “
Büyüme fırsatları: Gelişmekte olan pazarlar, yapay zekâ ve yeşil endüstriler
2024, yapay zekâ (AI) yılı olacak… Bu başlık, 2023 sonundaki tüm küresel raporlarda yer alıyordu… Economist Intelligence da AI’yi 2024’ün büyüme fırsatlarından biri olarak görüyor: “Çin ekonomisinin 2028 yılına kadar yüzde 4’ün altına yavaşlayan büyümesine rağmen, gelişmekte olan ve gelişmekte olan ekonomilerin, diğer pazarlardan gelen güçlü katkıların da yardımıyla önümüzdeki beş yıl içinde küresel GSYİH büyümesinin büyük bir kısmına katkıda bulunacağını tahmin ediyoruz.
Hindistan’ın 2024-28’de büyük küresel ekonomiler arasında en hızlı büyüyeceği tahmin ediliyor. Sektörel düzeyde, tedarik zincirinin yeniden yapılandırılmasına ve gelecekteki endüstriler ve yeşil geçiş için kritik olan kaynaklara yönelik talebe bağlı fırsatlar görüyoruz. Yapay zekâ (AI), maliyet düşürücü fırsatlar yaratacak ve bazı aksamalara yol açacak, ancak genel olarak, insan yeteneklerinin yerini almaktan ziyade artırma olasılığının daha yüksek olduğuna ve işlerin yok edilmesinden ziyade iş değişiklikleriyle sonuçlanacağına inanıyoruz.”
Büyümeyi destekleyecek mali boşluk çok az olacak
için sınırlı alan olacağını düşünüyor: “Hükümetler borçlanma konusunda daha isteksiz olacak ve borç ödeme maliyetleri bütçelerinin daha büyük bir kısmını tüketecek. Bu bağlamda gelir artırıcı bazı önlemlerin alınması muhtemel ancak harcama kesintilerine yönelik iştah genel olarak sınırlı olacak. Kamu harcamalarının daha fazla korunması muhtemel alanları savunma, sağlık ve sanayi politikasıyla ilgili olacaktır. Sınır piyasaları arasında daha fazla devlet temerrüdü bekliyoruz.”