Enflasyonist ortam, krediye erişim zorluğu, yükselen fiyatlar ve daralan taleple konut sektörü, 2023’de zor bir yıl geçirdi. Konut satışları, geçen yıl yüzde 17,5, ipotekli satışlar yüzde 36,6 azalırken, inşaat maliyetleri yıllık yüzde 67 artış gösterdi.
Sektörde bir sıkışma olduğu, alım-satımın azaldığı ender durumlardan birinin yaşandığına işaret eden sektör temsilcileri, “Konut talebi halen canlı, ancak talep doğru fiyatla buluşamıyor. Fonların önünün açılması durumunda, 2024’te bir canlanma oluşabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Stabil maliyet arzı hareketlendirir
Sektörün 2023 yılını değerlendiren ve 2024 yılı öngörülerini paylaşan Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur, konut satışlarındaki düşüşe işaret etti. Bu düşüşe rağmen Türkiye’nin, toplam konut satışında Avrupa’da liderliğe oturacağı öngörüsünde bulunan Timur, sözlerini şöyle sürdürdü: “Nitekim en yakın rakipleri İngiltere’de, geçen yıla kıyasla yüzde 21 düşüşle 1 milyon bandından ev satışı öngörülüyor. Türkiye her şeye rağmen konut piyasası ile Avrupa lideri. Bunun sürdürülebilir bir zemine oturması ülke adına daha kıymetli olur elbette.”
Sektörde inşaat maliyetlerinin, Eylül 2023’te, bir önceki yıla göre yüzde 67 arttığını, işçilik maliyetlerindeki artışın da devam edeceğini söyleyen Timur, “Maliyetler tarafında daha stabil bir piyasa oluşursa, artık sıkışmış olan arz tarafında da ciddi hareketlenme oluşabilir. Fonların da önünün açılması ile 2024’te bir canlanma oluşabilir” diye konuştu. Türkiye ile birlikte 6 ülkede yatırım yaptıklarını vurgulayan Erden Timur, “Türkiye’de konuta talep var, ancak talep fiyatla buluşamıyor. Burada da arsa öne çıkıyor. Toplam gayrimenkul satışının yüzde 60’ı konut dışı.
Bu sene 1,2 milyon konut, 1,4 milyon arsa gibi konut dışı emlak satılacak. Yatırımcılar enflasyon sebebi ile daha ulaşılabilir yatırımlarla ilerlemeye çalışıyor” diye konuştu. Mars International CEO’su Hakan Bucak, 2023 yılının, Türkiye gayrimenkul sektörü için duraklama ve kısmi gerileme senesi olduğunu söyledi.
Türkiye genelinde 2023 sonunda 1,2 milyon bandında konut satışı öngörüldüğünü, ilk 10 ayda 994 bin konut satışı gerçekleştiğini ve bu rakamın da bir önceki yılının yüzde 14 altında olduğuna dikkati çeken Bucak, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sektörde bir sıkışma olduğu gerçek.
Alanın ve satanın az olduğu, ender durumlardan birini yaşıyoruz. Talep daha az doğru. Ancak aynı zamanda üretim yani arz da eskiye göre daha az. Var olan konut talebi ve fiyatlanan arz, bir türlü ortak noktada buluşamıyoruz. Bugün yaşadığımız kısmi gerilemenin arkasında bu var. Konut satışında, faiz düşük ise yükselen talep karşısında, fiyatlar da yükseliyor. Faiz yüksek ise talep azalıyor. Bizde talep hala canlı.
Ancak karşısında doğru fiyatı ve arz iştahını bulamıyor.” Söz konusu sıkışmanın, alternatif finansman yöntemleri ve inovatif ürünlerle çözülmesi gerektiğinin altını çizen Bucak, “Arzı yaratmanın ve korumanın en önemli yolu, halktan finansman sağlamak. Beraberinde projelere halkı ortak etmek. ABD’de bu alanda fazlasıyla ileride. Gayrimenkul Yatırım Fonları ve Proje Gayrimenkul Yatırım Fonları sektörde uzun zamandır kullanılan finansal enstrümanlar. Yeni yılda Türkiye’de bu alanda ciddi gelişmeler ve yeni ürünler göreceğimizi düşünüyorum” dedi.
2024 fonlar yılı olacak
Konut sektörü için 2024 yılının fonlar yılı olacağını ifade eden Hakan Bucak, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sektör, Gayrimenkul Proje Finansman Fonu düzenlemesini bekliyor. Yine, Gayrimenkul Yatırım Fonları’na (GYF) olan talep çok arttı, bu taraf da çok büyüyecek. Yeni düzenleme yakında bekleniyor. Arsa geliştirme ve inşaat halindeki projelere fon ile finansman toplamanın önünün açılmasını bekliyoruz. Şu an Türkiye’de GYF’ler yoluyla, sadece iskanı alınmış gayrimenkullere veya devlet garantisinde olan inşaat projelerine yatırım yapabiliyorsunuz. Bu konuda yeni bir düzenleme ve açılımın genişlemesini bekliyoruz.”